Վարչապետի 100 փաստի հետքերով. մեծամասամբ ճիշտ «փաստերը» 

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը սեպտեմբերի 16-ին լրագրողների հետ հանդիպմանը ներկայացրեց «100 փաստ Նոր Հայաստանի մասին 2»-ը, որում անդրադարձավ գրեթե բոլոր ոլորտներին և թվարկեց նոր իշխանությունների գրանցած հաջողությունները։

«Փաստերի ստուգման հարթակը» արդեն իսկ ստուգել է վարչապետի կողմից հնչեցված փաստերի մեծ մասը. դրանցում կային ինչպես ճիշտ և սխալ պնդումներ, այնպես էլ հայտարարություններ, որոնք կա՛մ հնարավոր չէր ստուգել, կա՛մ դրանք դեռևս չեն իրականացել։ Ներկայացված փաստերի որոշ մասն էլ ստուգման փուլում է։ Այս հոդվածում կանդրադառնանք վարչապետի նշած այն կետերին, որոնք ճիշտ են կամ ունեն չնչին շեղումներ։

Փաստ 24․ Փոքր ու միջին ձեռնարկությունների մասին

Խոսելով փոքր ու միջին բիզնեսի զարգացմանն ուղղված քայլերի մասին՝ վարչապետը հայտարարել է. «2019 թ. մայիս-օգոստոս ամիսներին 141 սկսնակ գործարարներ մասնակցել են Փոքր և միջին ձեռնարկատիրության զարգացման ազգային կենտրոն (ՓՄՁ ԶԱԿ) կողմից իրականացվող ձեռներեցության դասընթացների, ներկայացվել են 104 գործարար ծրագրեր, որոնցից 74-ին կտրամադրվի աջակցություն՝ մինչև 5 մլն դրամ վարկային երաշխավորության տեսքով: Հայաստանի ՓՄՁ ԶԱԿ-ի կողմից ֆինանսական աջակցության ծրագրերի շրջանակում 35 սկսնակ գործարարների տրամադրվել է 138,6 մլն դրամի վարկային երաշխավորություն, ևս 40 սկսնակ գործարարների ֆինանսավորումը գտնվում է ընթացիկ փուլում»:

Fip.am-ին Էկոնոմիկանի նախարարության տրամադրած տվյալների համաձայն՝ 2019 թ. ՓՄՁ ԶԱԿ ծրագրի դասընթացային փուլին մասնակցելու արդյունքում մասնակիցներից   171-ը կազմել են անհատական գործարար ծրագրեր և ներկայացրել գործարար ծրագրերի գնահատման աշխատանքային խմբին: Ներկայացված 171-ից 120-ը գնահատվել են իրատեսական և ընդգրկվել են «Սկսնակ գործարարներին ֆինանսական աջակցություն» ծրագրում: Արդյունքում ֆինանսական աջակցություն է ստացել 48 սկսնակ գործարար: Սա նշանակում է, որ վարչապետի հրապարակած տվյալները բավականին մոտ են իրականությանը և էականորեն չեն տարբերվում Էկոնոմիկայի նախարարության տվյալներից, ինչը և հիմք է տալիս եզրակացնելու, որ Փաշինյանը ճիշտ է։

Փաստ 5․ ՀԴՄ-ների թվի մասին

Խոսելով հարկային մարմինների ձեռքբերումներից՝ վարչապետը հայտարարել է, որ այս տարվա առաջին 8 ամիսներին տնտեսվարողների կողմից տրամադրված ՀԴՄ կտրոնների թիվը էականորեն ավել է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածում տրամադրված կտրոնների թվից․ «2019 թվականի առաջին 8 ամիսների ընթացքում՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակաշրջանի համեմատ, 76.4 միլիոն հատ ՀԴՄ կտրոն ավելի է տրվել, ինչը, նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ, ավելի է 38.5 տոկոսով»․- հայտարարել է վարչապետը։

Ըստ Պետական եկամուտների կոմիտեից տրամադրած տեղեկատվության՝ նախորդ տարվա առաջին 8 ամիսներին տնտեսվարողների կողմից տպվել է 170,2 մլն հատ ՀԴՄ կտրոն, այս տարի՝ 274,9 մլն հատ ՀԴՄ կտրոն։ Փաստացի, այս տարի տպվել է ավելի շատ ՀԴՄ կտրոն (104 մլն հատ), քան հայտարարել է վարչապետը։

Փաստ 72. Բնապահպանական ստուգումների մասին

Անդրադառնալով բնապահպանության ոլորտում արձանագրված ձեռքբերումներին՝ վարչապետը հայտարարել է․ «2019-ի ընթացքում պատկան մարմինների կողմից իրականացված ստուգումների արդյունքում (խոսքը բնապահպանական ստուգումների մասին է) արձանագրվել է 882 իրավախախտման դեպք, կայացվել է 432 վարչական որոշում, կազմվել է վնասի հատուցման 585 արձանագրություն, 227 գործ ուղարկվել է իրավապահ մարմիններին։ Վերահսկողության արդյունքում հաշվարկվել է շրջակա միջավայրին հասցված 1,661,206,720 դրամի չափով վնաս, և կիրառվել է 38,800,000 դրամի չափով վարչական տուգանք։ Ընթացիկ տարում պետական բյուջե արդեն իսկ մուտքագրվել է 429,094,016 դրամ գումար»։ 

Սակայն Բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի տվյալներով՝ այս տարվա առաջին կիսամյակում Տեսչական մարմնի կողմից արձանագրվել է ոչ թե 882 իրավախախտում, այլ 24։ 

Կայացվել է վարչական տուգանք նշանակելու 24 որոշում՝ 432-ի փոխարեն, վնասի  հատուցման 14 արձանագրություն՝ 585-ի փոխարեն։

Այս տարի հաշվարկվել և շրջակա միջավայրին հասցված վնասը գնահատվել է 1,038,687,613 դրամ, ոչ թե 1,661,206,720 դրամ, ինչպես հայտարարել էր վարչապետը։ 

Բյուջե է մուտքագրվել 385,182,225 դրամը, այնինչ վարչապետը հայտարարել էր 429,094,016 դրամի մասին։ 

Ինչ վերաբերում է իրավապահ մարմիններին ուղարկված գործերի քանակին, ապա այստեղ ևս կա նկատելի տարբերություն։ Ըստ վարչապետի՝ 227 գործ է ուղարկվել իրավապահ մարմիններին, մինչդեռ, ըստ տեսչական մարմնից ստացված տեղեկատվության, այդպիսիք 2-ն են, իսկ 4 որոշման կատարում կասեցվել է դատական բողոքարկման հիմքով։

Ինչպես տեսնում ենք, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կողմից հրապարակված թվերը էական հակասության մեջ են տեսչական մարմնի կողմից տրամադրված տվյալների հետ։ Խնդիրը պարզաբանելու համար կապ հաստատեցինք Բնապահպանության և ընդերքի տեսչություն, որտեղից կրկին վերահաստատեցին իրենց կողմից ներկայացված թվերի իսկությունը։ Պարզվեց, որ վարչապետի կողմից ներկայացված թվերը ոչ միայն տեսչական մարմնի, այլ նաև իրավապաշտպան կառույցների ու կազմակերպությունների արձանագրված խախտումների մասին  են։ Անհասկանալի է, սակայն, թե ինչու էր վարչապետն այս ցուցանիշները վերագրել միայն բնապահպանական ստուգումներ իրականացնող տեսչական մարմնին։

Փաստ 87. Կադաստրի կոմիտեի մասին

Խոսելով Կադաստրի կոմիտեի ձեռքբերումների մասին՝ վարչապետը հայտարարել էր․ 

«2019 թվականին Կադաստրի կոմիտեն պետական բյուջե կվերադարձնի շուրջ 1 մլրդ դրամ, որը գերազանցում է նախորդ 5 տարիների ընդհանուր գումարը և կազմում է համակարգի տարեկան բյուջեի մոտ 25 %-ը: 2019 թվականին Կադաստրի համակարգի ավտոմեքենաների քանակը 2018 թվականի 74-ից 60 %-ով կրճատվել է՝ հասնելով 30-ի, իսկ 2018-2019 թվականներին բենզինի խնայողությունը 140 հազար լիտր է, որը կազմում է մոտ 50 մլն դրամ, այսինքն՝ ծախսը պլանավորվածից 66 %-ով պակաս է»։

Թերևս դեռ վաղ է խոսել Կադաստրի կոմիտեի կողմից բյուջե վերադարձվող գումարների մասի, քանի որ հաշվետու տարին դեռևս չի ավարտվել, սակայն 1 մլրդ դրամի վերադարձի դեպքում այն իսկապես կկազմի կոմիտեի տարեկան բյուջեի մոտ 25 տոկոսը, քանի որ 2019 թ․ բյուջեով Կադաստրի կոմիտեին հատկացվել է մոտ 4 մլրդ դրամ։

Ինչ վերաբերում է Կադաստրի կոմիտեի ենթակայության տակ գտնվող մեքենաների քանակին, ապա կոմիտեից Fip.am-ին տրամադրած տեղեկատվության համաձայն՝ 2018 թ․ սկզբին Կադաստրի ենթակայության տակ կար 46 ավտոմեքենա, որը տարվա ընթացքում կրճատվել է 13-ով։ 2019 թ. սկզբին կոմիտեն ձեռք է բերել ևս 2 նոր ավտոմեքենա, որից հետո մեքենաների թիվը դարձել է 35։ 

Այս տարվա 9 ամիսների ընթացքում օտարվել է ևս 3 ավտոմեքենա, ինչի արդյունքում սեպտեմբերի վերջին կոմիտեի հաշվեկշռում կա 32 ավտոմեքենա։ 

Ստացվում է, որ վարչապետի հայտարարած թվերը չեն համապատասխանում իրականությանը, քանի որ Կադաստրի կոմիտեն նախորդ տարի ուներ ոչ թե 74 մեքենա, այլ 46, իսկ սեպտեմբերի 27-ի դրությամբ՝ 32, վարչապետի հայտարարած 30-ի փոխարեն։

«Փաստերի ստուգման հարթակը» կոմիտեից ստացավ վերջին 5 տարում իրենց հաշվեկշռում առկա մեքենաների մասին տեղեկատվություն, ըստ որի՝ ամենաշատ թվով մեքենաներ կոմիտեն ունեցել է 2014 թվականին՝ թվով 60 ավտոմեքենա։

Ինչ վերաբերում է բենզինի խնայողության մասին վարչապետի հայտարարությունը, ապա այստեղ հարկ է նշել, որ մեքենաների թվաքանակի կրճատմանը զուգահեռ՝ տրամաբանական է նաև բենզինի ծախսի նվազումը։

Փաստ 12․ Արտահանման մասին

Խոսելով արտաքին առևտրի և արտահանման գծում առավել մեծ աճ արձանագրած ապրանքատեսակների մասին՝ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է․ «Առաջին յոթ ամսվա կտրվածքով միջին տեխնոլոգիատար ապրանքների արտահանումն աճել է 40.9 տոկոսով, իսկ բարձր տեխնոլոգիատար ապրանքների արտահանումն աճել է 34.4 տոկոսով: Էական աճ են արձանագրել ոսկերչական իրերի արտահանումը՝ 58 տոկոս, մրգային գինիների արտահանումը՝ 41 տոկոս, շոկոլադի արտահանումը՝ 35.1 տոկոս, թարմ ձկան արտահանումը՝ 23.6 տոկոս, տեղական արտադրության հագուստի արտահանումը՝ 17 տոկոս, բուսական ծագման չմշակված գյուղմթերքի արտահանումը՝ 15.6 տոկոս, կոնյակի, ռոմի, օղի, լիկյոր տողով արտահանումը՝ 12.3 տոկոս, ջրերի արտահանումը՝ 10 տոկոս։ Ընդհանուր առմամբ, 7 ամիսների ընթացքում արտահանումն աճել է 42.5 մլն դոլարով»։

Թե ո՞ր ապրանքներն են համարվում միջին տեխնոլոգիատար և որոնք բարձր տեխնոլոգիատար՝ Fip.am-ին չհաջողվեց պարզել, որովհետև հարցի հասցեատեր Էկոնոմիկայի նախարարությունից պատասխանեցին, որ էկոնոմիկայի նախարարի 2013 թ․ սեպտեմբերի 19-ի թիվ 875-Ն հրամանի համաձայն (որով հաստատվել է արտադրանքի դասակարգումը՝ ըստ գործունեության տեսակների)՝ «միջին տեխնոլոգիատար արտադրանք» և «բարձր տեխնոլոգիատար արտադրանք» եզրույթների դասակարգում նախատեսված չէ։

Ինչ վերաբերում է առանձին ապրանքատեսակների գծով արտահանման աճին, ապա դրանք ներկայացված են աղյուսակում։

Աղյուսակում ներկայացված չեն տեղական արտադրության հագուստի արտահանման տվյալները, քանի որ Վիճակագրական կոմիտեի հրապարակած տվյալներում առանձնացված չեն տեղական և այլ երկրների արտադրանքները։

Ինչ վերաբերում է ընդհանուր արտահանմանը, ապա այս տարվա առաջին 7 ամիսներին արտահանումն աճել է ոչ թե 42,5 մլն դոլարով, այլ 41 մլն դոլարով։

Սևադա Ղազարյան