Պաշտոնյաների կանխիկ միջոցները՝ անկանխիկ շրջանառության խթանման քաղաքականության համատեքստում

ՀՀ կառավարությունն ամենաբարձր մակարդակով և տարբեր առիթներով պարբերաբար ընդգծում է անկանխիկ շրջանառության ծավալների մեծացման անհրաժեշտությունը։ Այդ մասին վերջերս  հիշատակեց նաև փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանը սեպտեմբերի 4-ին կայացած Կառավարության նիստում՝ շեշտելով․ «Մենք ամեն ինչ անում ենք, որ վճարումները լինեն անկանխիկ»։

Անկանխիկ գործառնությունների խթանման հարցը պարբերաբար քննարկվում է նաև վարչապետի մոտ անցկացվող խորհրդակցությունների ժամանակ։ Չնայած Կառավարության կողմից որդեգրած անկանխիկ առևտրաշրջանառության անցման քաղաքականությանը, Կառավարության որոշ անդամներ ու ՀՀ բարձրաստիճան այլ պաշտոնյաներ շարունակում են զգալի կանխիկ գումարներ պահել։

«Փաստերի ստուգման հարթակն» ուսումնասիրել է Կառավարության անդամների՝ Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողով ներկայացված 2024 թվականի գույքի և եկամուտների տարեկան  հայտարարագրերը։

Կառավարության անդամներ

• ՀՀ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյան — 50 մլն դրամ
• Փոխվարչապետ Տիգրան Խաչատրյան  — $10․000
• Արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյան — $37.000 և 2 մլն 750 հազար դրամ
• Բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյան — €8.700 և 4.9 մլն դրամ
• Ներքին գործերի նախարար Արփինե Սարգսյան — $34.000, €500 և 1.5 մլն դրամ
• Պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյան — $20.000, €10.000 և 1 մլն դրամ
• ՏԿԵ նախարար Դավիթ Խուդաթյան — 4 մլն դրամ
• Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարար Արսեն Թորոսյան (հայտարարագիրը ներկայացված է որպես ԱԺ  պատգամավոր) — 3 մլն դրամ
• Արդարադատության նախարար Սրբուհի Գալյան — $5.000 և 2․7 մլն  դրամ
• Էկոնոմիկայի նախարար Գևորգ Պապոյան — 1․9 մլն դրամ
• Շրջակա միջավայրի նախարար Համբարձում Մաթևոսյան (2024 թվականի տարեկան հայտարարագիրը ներկայացված է որպես վարչապետի գլխավոր խորհրդական) — 2 մլն դրամ 

Կանխիկ դրամի ամենափոքր չափաբաժինը հայտարարագրել են․

• Ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյան — 100.000 դրամ
• Առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյան — 250.000 դրամ։

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ևս քիչ կանխիկ գումար հայտարարագրած պաշտոնյաներից է՝ $500 և 700․000 դրամ։

ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանի հայտարարագրում կանխիկ միջոցների վերաբերյալ տվյալներ առկա չեն։

Վարչապետին ենթակա մարմիններ

• Ազգային անվտանգության ծառայության տնօրեն Անդրանիկ Սիմոնյան (հայտարարագիրը ներկայացված է որպես ԱԱԾ տնօրենի տեղակալ) — $20.000 և 15 մլն դրամ
• Պետական պահպանության ծառայության պետ Արթուր Գասպարյան — €1.800, $9.700 և 8․3 մլն դրամ
• Արտաքին հետախուզության ծառայության պետ Քրիստինե Գրիգորյան — $480, 29․000 դրամ 

Կառավարությանը ենթակա մարմիններ

• Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ղեկավար Տիգրան Պետրոսյան (հայտարարագիրը ներկայացված է որպես վերոնշյալ մարմնի ղեկավարի տեղակալ) — 186 մլն դրամ
• Քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահ Եղիազար Վարդանյան – $24.900, €19․500 և 30 մլն դրամ
• Քաղաքաշինության, տեխնիկական և հրդեհային անվտանգության տեսչական մարմնի ղեկավար Գարեգին Խաչատրյան — 4 մլն դրամ
• Վիճակագրական կոմիտեի նախագահ Ստեփան Մնացականյան — $22․000, €4000,  2 մլն դրամ
• ՊԵԿ նախագահ Էդուարդ Հակոբյան — 4 մլն դրամ
• Շուկայի վերահսկողության տեսչական մարմնի ղեկավար Արմեն Կոտոլյան — $2․000 և 4 մլն դրամ
• Կրթության տեսչական մարմնի ղեկավար Վաղարշակ Մատիկյան — 2 մլն դրամ
• Առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմնի ղեկավար Սլավիկ Սարգսյան — 3.7 մլն դրամ

Եղել են նաև կանխիկ գումար չհայտարարագրողներ

• Կադաստրի կոմիտեի ղեկավար Սուրեն Թովմասյան
• Բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի ղեկավար Հովհաննես Մարտիրոսյան

Ի դեպ, բարձրաստիճան պաշտոնյաների տարեկան հայտարարագրերի կանխիկ գումարի չափաբաժիններին Fip.am-ն անդրադարձել էր նաև նախորդ տարի՝ ներկայացնելով 2023 թվականի տվյալները։ Վերջին երկու տարիների համեմատականը ցույց է տալիս, որ որոշ բարձրաստիճան պաշտոնյաների մոտ կանխիկ գումարի չափաբաժինը ոչ միայն չի նվազել, այլև աճել է։ 

Այսպիսով, չնայած Կառավարության որդեգրած անկանխիկ շրջանառության խթանման քաղաքականությանը, բարձրաստիճան պաշտոնյաների հայտարարագրերը ցույց են տալիս, որ նրանց մեծ մասը շարունակում է պահել զգալի կանխիկ գումար՝ ոմանք տասնյակ միլիոն դրամի և տասնյակ հազարավոր դոլարների չափով։

Գայանե Մարկոսյան