12,024 ադրբեջանցու՝ Ստեփանակերտում բնակեցնելու մասին լուրերը պաշտոնապես չեն հաստատվում

Դեկտեմբերի 16-ին ադրբեջանական լրատվամիջոցները և սոցցանցերի օգտատերերը գրեցին, որ ըստ այդ երկրի Վիճակագրության պետական կոմիտեի՝ Ստեփանակերտ «կվերադառնա» 12,024 ադրբեջանցի:

Մասնավորապես, tia.az կայքը գրել էր, որ ըստ զեկույցի՝ Ստեփանակերտում ծնված և 1991 թվականին քաղաքը լքած ադրբեջանցիների թիվը որոշվել է գրանցման միջոցով: Տեղեկությունը արտատպել էր Вестник Кавказа կայքը:

Դեկտեմբերի 17-ին արդեն տեղեկությունը սկսեց տարածվել նաև համացանցի հայկական տիրույթում: Այսպես, ArmNews FM-ի տնօրեն Լիկա Թումանյանն իր ֆեյսբուքյան էջում տարածեց Թվիթերի ադրբեջանցի օգտատեր Թուրան Գաֆարլիի գրառումը՝ ադրբեջանցիների՝ Ստեփանակերտ վերադառնալու վերաբերյալ։ «TRT World հետազոտական կենտրոնի աշխատակից Թուրան Գաֆարլին, հղում անելով Ադրբեջանի վիճակագրական կոմիտեին, գրում է, որ արդեն պարզ է ադրբեջանցիների այն թիվը, ովքեր հետ են վերադառնալու Ստեփանակերտ: Ըստ այդմ` 12,024 ադրբեջանցիներ կվերադառնան Արցախի մայրաքաղաք Ստեփանակերտ` որպես փախստականներ»,- գրել է Թումանյանը։

«Փաստերի ստուգման հարթակն» ուսումնասիրել է Ստեփանակերտ ադրբեջանցի բնակիչների տեղափոխման մասին լուրերը՝ պարզելու, թե արդյո՞ք դրանք հավաստի են։

Ադրբեջանցի լրագրողները տեղեկությունը հաստատող աղբյուր չեն գտնում

Тia.az-ի և Թուրան Գաֆարլիի պնդումները, թե Ադրբեջանի վիճակագրական կոմիտեն նշել է 12,024 ադրբեջանցի փախստականի մասին, որոնք պետք է վերադառնան Ստեփանակերտ, չի հաստատվում պաշտոնական աղբյուրներով: Կոմիտեի պաշտոնական կայքում և սոցցանցերի էջերում նման տեղեկություն չկա: Այս պահի դրությամբ որևէ բարձրաստիճան պաշտոնյա այս թեմայի շուրջ հայտարարություն չի արել;

Ավելին՝ Eurasianet.org-ի և տարածաշրջանային այլ հեղինակավոր լրատվամիջոցների ադրբեջանցի թղթակից Ուլքար Նաթիքիզին Թվիթերում գրել էր, որ որևէ հավաստի աղբյուր չի հաստատում, որ Ադրբեջանի վիճակագրական կոմիտեն խոսել է 12,024 ադրբեջանցու վերաբնակեցման մասին:

 

I haven’t found a single reliable source about State Statistics Committee noting 12,024 Azerbaijanis will return to Khankendi. So I have no clue where it is coming from.

— Ulkar Natiqqizi (@UlkerNatiqqizi) December 17, 2020

Հայկական կողմի արձագանքը

Հայաստանում և Արցախում ևս արձագանքները հակասական են: 

Արցախի Հանրապետության նախագահի մամուլի խոսնակ Վահրամ Պողոսյանը Ֆեյսբուքի էջում գրել է. «Սա բացարձակ հիմարություն է, որը ադրբեջանական քարոզչամեքենան դիտավորյալ կերպով տարածում է՝ մեր հանրության շրջանում այս օրերին առկա լարված տրամադրություններն ավելի մեծացնելու համար»: 

Վարչապետի մամուլի խոսնակ Մանե Գևորգյանը, իր հերթին, «Արմենպրեսի» հետ զրույցում ապատեղեկատվություն է անվանել այդ լուրերը։ «Հայկական որոշ լրատվամիջոցներ, ցավոք, իրենց գործունեությամբ դառնում են գործիք և նպաստում են ադրբեջանական կեղծ տեղեկության տարածմանը հայկական տիրույթում»,- ասել է Մանե Գևորգյանը:

Ստեփանակերտի բնակչությունը Խորհրդային միության տարիներին

Մինչև ԽՍՀՄ փլուզումը Լեռնային Ղարաբաղում անցկացված վերջին լիարժեք մարդահամարի համաձայն (1979 թ.)՝ Ստեփանակերտի բնակչությունը կազմել է 38,948 մարդ, որից 87 տոկոսը (38.948 անձ) հայ էր, իսկ 11 տոկոսը (4303 անձ)՝ ադրբեջանցի: 

Այսպիսով, հայկական և ադրբեջանական կայքերում տարածված տեղեկությունը, թե Ադրբեջանի վիճակագրության պետական կոմիտեն հայտարարել է Ստեփանակերտ 12,024 ադրբեջանցու «վերադարձի» մասին, չի հաստատվում որևէ պաշտոնական կամ հավաստի աղբյուրով:

Սակայն նշենք, որ Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի, Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահի և Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի նոյեմբերի 9-ի հայտարարության 7-րդ կետի համաձայն՝ «ներքին տեղահանված անձինք և փախստականները ՄԱԿ-ի փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի վերահսկողության ներքո վերադառնում են Լեռնային Ղարաբաղի տարածք և հարակից շրջաններ»:

Լուսինե Ոսկանյան